Ngay sau khi giành được độc lập (2-9-1945), vận mệnh của nước nhà bị đặt trong thế “ngàn cân treo sợi tóc”; vừa phải chống “thù trong, giặc ngoài”, vừa phải tiếp tục đối mặt với nạn đói mà trước đó đã cướp đi sinh mạng của hơn 2 triệu người dân Việt Nam… Thậm chí, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn cho rằng, tại thời điểm đó “giặc đói” còn nguy hiểm hơn cả “giặc ngoại xâm”. Người nói: “Nước nhà đã giành độc lập tự do mà dân vẫn còn đói nghèo cực khổ thì độc lập tự do không có ích gì”. Hưởng ứng lời kêu gọi của Bác, Chính phủ đã đề ra những giải pháp trước mắt và lâu dài để diệt “giặc đói”, toàn dân tích cực tham gia các phong trào tương thân, tương ái cứu đói, đồng thời thi đua tăng gia sản xuất để giải quyết tận gốc đói nghèo. Chỉ sau 4 tháng kết hợp hài hòa giữa các giải pháp trước mắt với những chính sách nông nghiệp căn cơ, nạn đói đã cơ bản bị đẩy lùi và nền nông nghiệp nước nhà đã có nền tảng để phát triển lâu dài.

Nhớ lại những năm trước 1969, cứ đúng 12 giờ đêm giao thừa, mỗi gia đình đều tụ họp đông đủ để nghe Quốc thiều Việt Nam (Tiến Quân ca), nghe giọng nói xúc động trên Đài Tiếng nói Việt Nam: Trân trọng mời đồng bào và chiến sĩ cả nước, kiều bào ở nước ngoài lắng nghe thơ chúc tết của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu.

Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của nhân dân ta luôn đánh giá đúng vị trí, vai trò của đoàn viên, thanh niên, Người luôn dành tình cảm, sự quan tâm chăm lo, bồi dưỡng, động viên đến các thế hệ thanh niên của nước nhà.

Chủ tịch Hồ Chí Minh chăm sóc cây vú sữa của đồng bào miền Nam kính tặng người.

Chủ nghĩa Mác-Lênin luôn đề cao vị trí, vai trò của văn hóa trong xây dựng xã hội mới. V.I Lênin đã nhấn mạnh một quan điểm nổi tiếng trong thời kỳ đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Nga: Nước Nga đã đạt nhiều thành tựu lớn trong phát triển kinh tế; chỉ còn thiếu những thành tựu văn hóa mà nếu có thì mới có chủ nghĩa xã hội. Trong cách mạng Việt Nam, ngay từ đầu và trong suốt quá trình phát triển, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta luôn luôn coi trọng vai trò của văn hóa, coi đó là động lực của cách mạng và là một trong những mục tiêu lớn của cách mạng xã hội chủ nghĩa.

Trung tuần tháng 9-1950, trên đường đi chiến dịch Biên Giới, Chủ tịch Hồ Chí Minh ghé thăm một đơn vị Thanh niên xung phong (TNXP) đang làm đường phục vụ chiến dịch. Người làm bài thơ với nội dung: “Không có việc gì khó. Chỉ sợ lòng không bền. Đào núi và lấp biển. Quyết chí ắt làm nên” để tặng thanh niên. Từ đó, bài thơ và cũng là lời dạy của Bác trở thành kim chỉ nam hành động cho thanh niên cả nước nói chung, cho lực lượng TNXP nói riêng.

Trong một bức thư gửi trí thức Nam bộ, trong đó có các nhà báo, (thư đề ngày 25/5/1947) Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Ngòi bút của các bạn cũng là những vũ khí sắc bén trong sự nghiệp phò chính, trừ tà, mà anh em văn hóa trí thức phải làm cũng như là những chiến sĩ anh dũng trong công cuộc kháng chiến để tranh lại quyền thống nhất và độc lập cho Tổ quốc”.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm việc mở mang dân trí, chăm lo cho sự nghiệp giáo dục. Người đánh giá rất cao vai trò của giáo dục đối với sự hưng thịnh của đất nước, với nhiệm vụ cực kỳ trọng đại là nâng cao dân đức, mở mang dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài, là động lực của sự phát triển, đưa nước nhà tiến tới giàu mạnh, dân chủ, văn minh, sánh vai với các cường quốc năm châu.

Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn yêu cầu phải nêu gương, trước hết về đạo đức cho tất cả cán bộ, đảng viên. Bởi “Một trăm bài diễn thuyết hay không bằng một tấm gương sống” và “Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”.

Công đoàn là tổ chức trực tiếp vận động công nhân hăng hái tham gia cách mạng, dưới sự lãnh đạo của Đảng. Công đoàn muốn mạnh cần có cán bộ công đoàn tốt. Đó là những quan điểm cơ bản của Chủ tịch Hồ Chí Minh về Công đoàn và cán bộ công đoàn.