Kỷ niệm 93 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2018): "VAI TRÒ TO LỚN CỦA BÁO CHÍ ĐỐI VỚI SỰ NGHIỆP CÁCH MẠNG CỦA ĐẢNG VÀ DÂN TỘC"

Từ khi số báo Thanh niên ra đời ngày 21/6/1925 do Bác Hồ sáng lập, báo chí cách mạng Việt Nam không ngừng phát triển phong phú và đa dạng, khẳng định vị trí, vai trò của mình và thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Bác Hồ đã từng khẳng định “báo chí là người tuyên truyền, người cổ động, người tổ chức chung, người lãnh đạo chung. Vì vậy, nhiệm vụ của người làm báo là quan trọng và vẻ vang"⁽¹⁾. "Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ"⁽²⁾. Về vai trò quan trọng của báo chí cách mạng, Bác nói: “Tờ báo Đảng như những lớp huấn luyện giản đơn, thiết thực và rộng khắp. Nó dạy bảo chúng ta những điều cần biết làm về tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo và công tác. Hàng ngày nó giúp nâng cao trình độ chính trị và năng suất công tác của chúng ta. Nếu ai cắm đầu làm việc mà không xem, không nghiên cứu báo Đảng thì khác nào nhắm mắt đi đêm, nhất định sẽ lúng túng, vấp váp, hỏng việc. Vì vậy, cán bộ trong Đảng và ngoài Đảng, toàn thể đảng viên và cốt cán cần phải xem báo Đảng”⁽³⁾. Báo chí cách mạng có vai trò quan trọng trong việc định hướng dư luận, cho nên làm báo phải hết sức cẩn thận về quan điểm chính trị, về hình thức, về nội dung, về cách viết. Khi nói về nghiệp vụ viết báo, Bác trao đổi 4 kinh nghiệm cơ bản với đội ngũ báo chí: “Viết cho ai xem? Viết để làm gì? Viết cái gì? Viết như thế nào cho phổ thông dễ hiểu, ngắn gọn dễ đọc?”⁽⁴⁾ và đưa ra cách giải quyết cặn kẽ, phù hợp các vấn đề đó. Bác khuyên phải viết gọn, rõ ràng, vắn tắt, nhưng vắn tắt không phải là cụt đầu, cụt đuôi mà phải có đầu, có đuôi... Viết phải thiết thực, “nói có sách, mách có chứng”... Tại Đại hội lần thứ III của Hội Nhà báo Việt Nam tháng 9/1962, Bác cũng thẳng thắn phê bình những khuyết điểm của báo chí nước nhà lúc bấy giờ: “Bài báo thường quá dài, “dây cà ra dây muống”, không phù hợp với trình độ và thời giờ của quần chúng. Thường nói một chiều và đôi khi thổi phồng các thành tích, mà ít hoặc không nói đúng mức đến khó khăn và khuyết điểm của ta. Đưa tin tức hấp tấp, nhiều khi thiếu thận trọng. Thiếu cân đối, tin nên dài thì viết ngắn, nên ngắn lại viết dài; nên để sau thì để trước, nên trước lại để sau. Lộ bí mật. Có khi quá lố bịch. Khuyết điểm nặng nhất là dùng chữ nước ngoài quá nhiều và nhiều khi dùng không đúng…”.

Bất cứ một tờ báo nào cũng có đối tượng phục vụ và mục đích hoạt động cụ thể, hay nói cách khác là phải có tính giai cấp. Đối với báo chí cách mạng Việt Nam, Bác chỉ rõ: "Báo chí của ta thì cần phải phục vụ nhân dân lao động, phục vụ chủ nghĩa xã hội... Chính vì thế những người làm báo phải có lập trường chính trị vững chắc. Chính trị phải làm chủ. Đường lối chính trị đúng thì những việc khác mới đúng được. Cho nên các báo chí của ta đều phải có đường lối chính trị đúng. Báo chí ta không phải để phục vụ cho một số ít người xem, mà để phục vụ nhân dân, để tuyên truyền giải thích đường lối, chính sách của Đảng và Chính phủ, cho nên phải có tính chất quần chúng và tinh thần chiến đấu"⁽⁵⁾. Đối với người làm báo, để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang của mình, Bác nhắc: "Cán bộ báo chí cần phải tu dưỡng đạo đức cách mạng, cố gắng trau dồi tư tưởng, nghiệp vụ và văn hóa; chú trọng học tập chính trị để nắm vững chủ trương, chính sách của Đảng và Chính phủ; đi sâu vào thực tế, đi sâu vào quần chúng lao động”⁽⁶⁾. Có như vậy người làm báo mới hoàn thành được nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

93 năm qua, Báo chí cách mạng Việt Nam đã luôn đồng hành cùng những chặng đường đấu tranh kiên cường của Đảng ta và nhân dân ta. Trong các cuộc kháng chiến anh dũng chống quân xâm lược, bảo vệ Tổ quốc, báo chí nước ta đã trở thành một binh chủng quan trọng trên mặt trận tư tưởng; nhiều tác phẩm báo chí đã thực sự là "lời hịch cách mạng", "tiếng gọi non sông" thúc giục đồng bào cả nước cùng ra trận, làm nên những chiến thắng vĩ đại, giải phóng dân tộc. Bước vào thời kỳ đổi mới, báo chí đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có đóng góp to lớn vào sự nghiệp chung của cả dân tộc. Những người làm báo tiếp tục là đội quân chủ lực trong việc định hướng dư luận xã hội, tuyên truyền, cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo. Các nhà báo luôn bám sát thực tiễn sinh động, xông pha nơi đầu sóng, ngọn gió, thông tin kịp thời, phân tích sâu sắc những diễn biến hằng ngày trên các lĩnh vực, ở khắp mọi miền của Tổ quốc; phản ánh, tuyên truyền, nhân lên các điển hình tiên tiến; chủ động đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực, trì trệ, tham nhũng, lãng phí; đấu tranh bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc; tham gia phản bác các luận điệu thù địch, xuyên tạc; bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng. Báo chí còn tích cực tham gia giám sát, phản biện, đóng góp ý kiến xây dựng các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Báo chí góp công lớn trong việc mở rộng quan hệ đối ngoại, đưa Việt Nam đến với bạn bè thế giới; đóng góp tích cực vào việc quảng bá, giới thiệu đất nước, con người, văn hóa Việt Nam với bạn bè quốc tế, đồng thời là cầu nối quan trọng giúp bạn đọc trong nước hiểu biết nhiều hơn về tình hình khu vực và thế giới.

Hiện nay, đất nước đang trên đà đổi mới và hội nhập quốc tế sâu rộng, thuận lợi và khó khăn, cơ hội và thách thức đan xen lẫn nhau, đang đặt ra nhiệm vụ hết sức quan trọng và nặng nề cho báo chí cách mạng Việt Nam. Báo chí cách mạng phải làm sao nắm vững quan điểm chính trị của Đảng và Nhà nước, theo sát những diễn biến của tình hình đất nước và quốc tế để phản ánh một cách đầy đủ, chính xác nhất, tạo được sự đồng thuận và sức mạnh to lớn cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân. Báo chí cách mạng phải tiếp tục phục vụ đắc lực cho việc tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến nhân dân và cộng đồng quốc tế; ra sức cổ vũ những nhân tố mới, khơi dậy những giá trị tốt đẹp, đồng thời tích cực đấu tranh chống lại những cái xấu, những hiện tượng tiêu cực diễn ra trong xã hội. Đặc biệt trong công tác xây dựng Đảng, với quyết tâm cao của toàn Đảng trong triển khai thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 4, khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, báo chí cách mạng có vai trò hết sức quan trọng, đi đầu trong việc phát hiện, đấu tranh với những hiện tượng tiêu cực, tham nhũng, lãng phí của cán bộ, đảng viên; những hạn chế, yếu kém, sai sót, thiếu lành mạnh trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, cơ quan, đơn vị thật sự trong sạch, lành mạnh, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng và lòng mong đợi của nhân dân.

(1), (5) Bài nói chuyện của Bác tại Đại hội lần thứ II của Hội nhà báo Việt Nam (ngày 16/4/1959). 

(2), (6) Bài nói chuyện của Bác tại Đại hội lần thứ III của Hội nhà báo Việt Nam (ngày 8/9/1962)

(3) Bài viết của Bác với chủ đề "Cần phải xem báo Đảng" đăng trên báo Nhân Dân, tháng 6/1954.

(4) Trong buổi nói chuyện tại trường Chỉnh Đảng Trung ương ở căn cứ Việt Bắc (ngày 17/8/1952).

Hồng Thái